Մենք շատ ենք լսում վիտամին D-ի մասին, որ այն ամրացնում է ոսկորները, աջակցում է իմունային համակարգին, օգնում է հիվանդությունների կանխարգելմանը։ Բայց արդյո՞ք մեզանից յուրաքանչյուրը պետք է ընդունի այն, հանձնի անալիզներ կամ անհանգստանա դրա պակասի համար։

Այս հոդվածում ես հավաքել եմ վիտամին D-ի մասին հիմնական հարցերն ու պատասխանները, որպեսզի դուք կարողանաք հասկանալ, թե ինչն է անհրաժեշտ ձեզ։

Ի՞նչ է վիտամին D-ն։

Վիտամին D-ն ճարպալուծ վիտամին է, որը կարևոր դեր է խաղում առողջության պահպանման գործում։ Այն մասնակցում է կալցիումի և ֆոսֆորի յուրացմանը, որոնք անհրաժեշտ են ոսկորների ամրության համար, աջակցում է իմունային համակարգին, մկանների նորմալ գործունեությանը և օրգանիզմի այլ կարևոր գործընթացներին։

Ովքե՞ր պետք է ուշադրություն դարձնեն վիտամին D-ին։

1.Վիտամին D-ի պակասի ռիսկային խմբեր

• 75 տարեկանից բարձր անձինք

• Առաջարկվող օրական դոզա՝ 900 ՄԵ (23 մկգ)։
  
• Կարող է նվազեցնել մահացության ռիսկը։

• Հղի կանայք

• Առաջարկվող օրական դոզա՝ 2500 ՄԵ (63 մկգ)։
  
• Նվազեցնում է պրեէկլամպսիա, ներսարգանդային մահվան, վաղաժամ ծննդաբերության , ցածր մարմնի քաշը ևնորածնային մահացության ռիսկը։

• Նախադիաբետ ունեցող մարդիկ

• Առաջարկվող օրական դոզա՝ 3500 ՄԵ (88 մկգ)։
• Նվազեցնում է դիաբետի զարգացման ռիսկը։

2.Առողջ բնակչության համար առաջարկվող դոզան ըստ տարիքի

• 600 ՄԵ (15 մկգ) օրական՝ 19-69 տարեկան անձանց համար։
• 800 ՄԵ (20 մկգ) օրական՝ 70 տարեկանից բարձր անձանց համար։

Արդյո՞ք անհրաժեշտ է հանձնել վիտամին D-ի (25(OH)D) անալիզ։

Ոչ, առողջ մարդկանց, այդ թվում՝ ռիսկային խմբերին, սովորաբար վիտամին D-ի հավելումներ նշանակելիս, սովորական հետազոտություն հանձնելը պարտադիր չէ։
Վիտամին D-ի մակարդակի ստուգումը առաջարկվում է միայն որոշ հիվանդությունների և վիճակների դեպքում, ինչպիսիք են օստեոպորոզը, հիպոկալցիեմիան կամ վիտամինների յուրացմանը խանգարող հիվանդությունները։

Հետևաբար, վիտամին D-ն կարելի է ընդունել՝ առանց նախապես անալիզ հանձնելու։

Կարո՞ղ եմ ստանալ վիտամին D սննդից, թե՞ անհրաժեշտ են հավելումներ։

Առողջ մարդկանց համար վիտամին D-ի սննդամթերքից ստացվող առաջարկվող դոզաները սովորաբար բավարար են։ Ռիսկային խմբերի անձանց կարող են անհրաժեշտ լինել թերապևտիկ դոզաներով հավելումներ։

Վիտամին D-ով հարուստ մթերքներ՝

• Կաթ և կաթնամթերք՝ վիտամին D-ով հարստացված։
• Նարնջի հյութ՝ վիտամին D-ով հարստացված։
• Սաղմոն և սկումբրիա։
• Պահածոյացված թունա։
• Վիտամին D-ով հարստացված չոր նախաճաշեր։
• Ձկան յուղ (ձողաձուկ լյարդից)։

Կարո՞ղ է վիտամին D-ն ստացվել միայն արևից։

Արևոտ շրջաններում ապրող մարդիկ ավելի մեծ հնարավորություն ունեն մաշկի միջոցով վիտամին D-ի արտադրության համար։ Արևոտ տարածաշրջաններում, հատկապես հասարակածի մոտ, վիտամին D-ի արտադրությունը մաշկում ավելի ակտիվ է արևի ուլտրամանուշակագույն ճառագայթների ազդեցության ներքո։ Միևնույն ժամանակ, այն շրջաններում, որտեղ արևի լույսը սահմանափակ է, հատկապես ձմռանը, երբ արևի ճառագայթները բավարար չեն վիտամինի արդյունավետ արտադրության համար, վիտամին D-ի պակասի ռիսկը մեծանում է։ Թարմ օդում ակտիվ կենսակերպ վարող մարդիկ (օրինակ՝ մարզիկներ կամ նրանք, ովքեր շատ ժամանակ են անցկացնում դրսում), սովորաբար ստանում են ավելի շատ արևի լույս և, համապատասխանաբար, ավելի շատ վիտամին D։

Զգուշավորության միջոցառումներ՝

Արևի լույսը նպաստում է վիտամին D-ի արտադրությանը, սակայն արևի տակ երկար ժամանակ անցկացնելը կարող է հանգեցնել մաշկի քաղցկեղի։ Հարցը, թե արդյո՞ք արևապաշտպան քսուքները նվազեցնում են վիտամին D-ի արտադրությունը, մնում է վիճելի։ Կան ինչպես հաստատող, այնպես էլ հերքող կարծիքներ։ Սակայն մաշկի քաղցկեղի զարգացման հետ կապված ռիսկերը ներկայացնում են ավելի լուրջ սպառնալիք։

Հատուկ դեպքեր

Այս հոդվածը չի ներառում՝

• այն մարդկանց, ովքեր ունեն հիվանդություններ, որոնք կարող են հանգեցնել վիտամին D-ի ցածր մակարդակի (օրինակ՝ աղիների հիվանդություններ կամ քաշի նվազեցման վիրահատություններից հետո),
• այն իրավիճակները, որոնք պահանջում են վիտամին D-ի դոզավորման խիստ վերահսկում (օրինակ՝ օստեոպորոզ կամ հիպոկալցիեմիա)։

Կարևոր է. Եթե ունեք քրոնիկ հիվանդություններ, նախքան վիտամին D-ի ընդունումը, պարտադիր է խորհրդակցել բժշկի հետ։

Վիտամին D-ն կարևոր դեր է խաղում առողջության պահպանման գործում, սակայն բոլորի համար պարտադիր չէ հանձնել անալիզներ կամ ընդունել հավելումներ։ Առավելության համար բավարար է հետևել առաջարկվող դոզաներին և ստանալ վիտամին D սննդից և արևից։

Եթե դուք պատկանում եք ռիսկային խմբին (տարեցներ, հղի կանայք կամ նախադիաբետ ունեցող անձինք), դիմեք բժշկին՝ օպտիմալ դոզան որոշելու և հավելումների անհրաժեշտությունը պարզելու համար։

Հոգ տարեք ձեր և ձեր հարազատների առողջության մասին։