Ջեթլագը (անգլ. jet lag, jet՝ «ռեակտիվ ինքնաթիռ», lag՝ «հապաղում») անհարմար վիճակ է ինչպես մեծահասակների, այնպես էլ երեխաների համար։ Դա առաջանում է մարդու ցիրկադային ռիթմերի և տեղանքի բնական ժամանակի անհամապատասխանությունից՝ պայմանավորված թռիչքներով։
Ջեթլագը սովորաբար ուղեկցվում է՝ անքնությամբ, քնի և արթնության ռեժիմի խանգարմամբ, գլխացավով, հոգնածությամբ, մարսողության խանգարումով, երեխաների մոտ՝ հիստերիկայով (բարկության նոպաներով) և օրվա ու գիշերվա շփոթմամբ։
Տռդգ գֆըԱյս ամենին գումարվում են թռիչքի առանձնահատկությունները, որոնք մեծացնում են ջեթլագի ախտանիշները․
1) բազմաթիվ ժամային գոտիների հատումը,
2) թռիչքը դեպի արևելք (օրինակ՝ Եվրոպայից Չինաստան), քանի որ ավելացվում է ժամանակը՝ երկարացնելով օրը,
3) հաճախակի ճանապարհորդություն (օրինակ՝ օդաչուներ, ուղեկցորդներ),
4) ինչպես նաև՝ տարեց մարդիկ ավելի դժվար են հաղթահարում ջեթլագը։
1) Եթե թռիչքը կատարվում է 2 ժամային գոտիների (4 ժամ) սահմաններում, ջեթլագի ախտանիշները կլինեն նվազագույն և հատուկ պատրաստություն չի պահանջվի։
Այս կանոնը վերաբերում է նաև նույն ժամային գոտում կատարվող թռիչքներին․ օրինակ՝ Մոսկվայից Մադագասկար թռիչքը երկար է, և ժամանումից հետո, հավանաբար, կլինի հոգնածություն և գլխացավ, բայց քունը կլինի գրեթե նույն ժամին, քանի որ ժամային գոտին չի փոխվել։
2) Եթե հատվում են մի քանի ժամային գոտիներ, կարող եք անել հետևյալը․
— Ռեժիմի փոփոխություն սկսեք դեռևս տանը․ եթե թռչում եք դեպի արևելք, սկսեք ավելի շուտ քնել (30-60 րոպե), իսկ եթե դեպի արևմուտք՝ ուշացրեք ձեր ռեժիմը։
— Լուսավորության ճիշտ կառավարում․ գտնվեք պայծառ լույսի ներքո օրվա ճիշտ ժամերին, որպեսզի արագ հարմարվեք նոր ժամային գոտուն։ Արեգակնային լույսը որոշիչ դեր ունի ցիրկադային ռիթմերի հարմարեցման հարցում։
— Նախապես կարգավորեք ձեր ժամացույցը նոր ժամանակի վրա և փորձեք պահպանել նոր ռեժիմը։
— Խուսափեք ալկոհոլից և կոֆեինից թռիչքից առաջ և թռիչքի ընթացքում՝ ջեթլագի ախտանիշները նվազեցնելու համար։
— Թռիչքի ընթացքում խմեք բավականաչափ ջուր․ ջրազրկումը ուժեղացնում է ախտանիշները։
— Նոր վայրում ստեղծեք մթություն և հովություն ննջարանում՝ քունը բարելավելու համար։
Ջեթլագը սովորաբար անցնում է մի քանի օրից մինչև մեկ շաբաթ։
Մինչև մեկ տարեկան երեխաները, իրենց հաճախակի քնի շնորհիվ, քիչ են զգում ռեժիմի խախտումը։ Մեկ տարեկանից բարձր երեխաների մոտ ռեժիմի խախտումը կարող է երկար շարունակվել։ Եթե 2 շաբաթվա ընթացքում քունը չի կարգավորվում, կարող է օգտակար լինել քնի խորհրդատուի օգնությունը։
