Մոտավորապես մանկական ռևմատոլոգին դիմելու դեպքերի մեկ երրորդը բաժին է ընկնում տարիքով փոքր երեխաների մոտ հանդիպող տրանզիտորային սինովիտին (ԱՀՏՍ) ազդրային հոդի շրջանում։ Այսպիսով, սա բավականին հաճախ հանդիպող պատոլոգիա է։ Ինչպես «աճի ցավերը», այս վիճակն էլ հարաբերականորեն բարենպաստ ընթացք ունի, սակայն արտահայտված կլինիկական դրսևորումները հաճախ վախեցնում են ծնողներին։
Տրանզիտորային սինովիտի հաճախականության գագաթը հիմնականում դիտվում է 3-8 տարեկան հասակում, թեև այն կարող է հանդիպել ավելի փոքր, և ավելի մեծ տարիքում։ Ավելի հաճախ տղաներն են հիվանդանում։
«Տրանզիտորային» հասկացությունը նշանակում է «ժամանակավոր, արագ անցնող»։ Հիվանդության առանձնահատկությունը կայանում է նրանում, որ այն անգամ առանց բուժման ինքնուրույն անցնում է մի քանի օրվա ընթացքում, հազվադեպ՝ մի քանի շաբաթների։ Օտարերկրյա գրականության մեջ հանդիպում է նաև «հոդի հարբուխ» սահմանումը։ Իսկապես, այս վիճակի համար նախահարված գործոնն անպայման վիրուսային վարակն է (գրեթե ցանկացած), սակայն, քանի որ երեխաների շրջանում տարածված են շնչառական վիրուսային վարակները, հենց դրանք ամենից հաճախ դառնում են ԱՀՏՍ-ի հրահրող ֆակտորը։
Կլինիկական դրսևորումները հետևյալն են. վիրուսային վարակման ֆոնին, կամ 1-2 շաբաթ անց դրանից, երեխան հանկարծ սկսում է բողոքել ոտքի ցավերից, դժվարանում է հենվել վզի վրա (ոտքի վրա), և ախտանիշները աստիճանաբար ուժեղանում են։ Ընդհանուր ինքնազգացողությունը կարող է տատանվել լրիվ նորմայից մինչև արտահայտված թուլություն և ջերմության բարձրացում։ Որպես կանոն, ախտանիշների արտահայտվածությունը աճում է 1-3 օրվա ընթացքում, այնուհետև սկսում է աստիճանաբար նվազել։ Առանց բուժման, պարբերական ցավերն ու կաղացումը կարող են պահպանվել մի քանի օր կամ շաբաթ, սակայն ոչ ստերոիդային հակաբորբոքային միջոցների կիրառման դեպքում արագ մեղմանում են։
Փոքր երեխաների համար դժվար է ճշգրիտ նշել ցավի տեղադրությունը, և նրանք հաճախ մատնանշում են ամբողջ ոտքը կամ ծունկը։ Ավելի մեծ երեխաները սովորաբար կարողանում են հստակ նշել, որ ցավը տեղակայված է աճուկային շրջանում։ Երբեմն գործընթացը կարող է լինել երկկողմանի, սակայն, որպես կանոն, ավելի արտահայտված է մի կողմից։
Հաճախ արյան անալիզներում փոփոխություններ չենք տեսնում։ Որոշ դեպքերում կարող է գրանցվել լեյկոցիտների, ՄԽԷ-ի (ԷՆԱ) և C-ռեակտիվ սպիտակուցի չափավոր բարձրացում։ ԱՀՏՍ-ի հաստատման համար գլխավոր մեթոդը ազդրային հոդի ուլտրաձայնային հետազոտությունն է, որը հնարավորություն է տալիս տեսնել հոդի խոռոչում հեղուկի կուտակում և սինովիալ թաղանթի (հոդի ներքին ծածկույթի) հաստացում։
Տրանզիտորային սինովիտի բուժման հիմքում ընկած է ոչ ստերոիդային հակաբորբոքային դեղերի կիրառումը։ Փոքր երեխաների մոտ, երբ բորբոքային ակտիվությունը մեծ չէ, բավական արդյունավետ է իբուպրոֆենի կիրառումը 30 մգ/կգ դեղաչափով, 24 ժամվա ըթացքում ,3 ընդունման ։
Երբ բորբոքային ակտիվությունը արտահայտված է, իբուպրոֆենը կարող է չունենալ բավարար հակաբորբոքային ազդեցություն, և τօգնության են գալիս ավելի արտահայտված ակտիվությամբ դեղամիջոցներ՝ նապրոքսեն, դիկլոֆենակ, նիմեսուլիդ, մելոքսիկամ։
Բուժման տևողությունը որոշվում է նախնական գանգատների արտահայտվածությամբ, ուլտրաձայնային տվյալների աստիճանակի փոփոխություններով և դրական դինամիկայի արագությամբ։ Միջինում այն տևում է մի քանի օրից մինչև 2-3 շաբաթ։
Արագ դրական արդյունքի հասնելու համար կարևոր է ապահովել հարաբերական հանգիստ։ Իհարկե, լրիվ անկողնային ռեժիմ կամ իմոբիլիզացիա (շարժափակումը) հարկավոր չէ, սակայն պետք է ժամանակավորապես բացառել երկար զբոսանքները, թռչկոտելը, ակտիվ խաղերը։ Առաջարկեք երեխային սեղանի մոտ հանդարտ խաղեր, մուլտֆիլմերի դիտում։
Տրանզիտորային սինովիտը ազդրային հոդի շրջանում փոքր երեխաների մոտ հաճախ հանդիպող և բարենպաստ վիճակ է։ Սակայն հարկավոր է հիշել, որ ԱՀՏՍ-ի «դիմակի» հետևում կարող են թաքնվել ավելի վտանգավոր հիվանդություններ՝ ռեակտիվ արտրիտ, որը հարուցված է բակտերիալ հարուցիչներով, մանկական քրոնիկական արտրիտ (նախկինում հայտնի որպես ռևմատոիդ), Պերտեսի հիվանդություն (օստեոխոնդրոպաթիա հիվանդություն, որի դեպքում խանգարվում է ազդրոսկրի գլխիկի արյան մատակարարումն ու տեղի է ունենում դրա վնասում), ուռուցքային հիվանդություններ, ոսկրերի տուբերկուլյոզ և այլն։
Ուստի, ԱՀՏՍ-ի ախտանիշների զարգացումը պարտադիր պահանջում է առնվազն մանկաբույժի, իսկ ավելի նպատակահարմար է՝ մանկական ռևմատոլոգի խորհրդատվություն։ Բժիշկը կվերլուծի կլինիկական պատկերը, ուլտրաձայնային և լաբորատոր տվյալները և կգնահատի ավելի ծանր հիվանդությունների հավանական ռիսկերը, անհրաժեշտության դեպքում նշանակելով լրացուցիչ հետազոտություններ։
Հարկավոր է նաև վերահսկել վիճակի դինամիկան բուժման ֆոնին։ Եթե դասական ժամկետներում բավարար դրական տեղաշարժ չի գրանցվում կամ հիվանդության ընթացքը ամենևին տիպիկ չէ, անհրաժեշտ է վերանայել ախտորոշումը։ Հնարավոր է պահանջվի ՄՌՏ և/կամ ՀՏ հետազոտություն ազդրային հոդերի, ընդլայնված լաբորատոր ախտորոշում, ակնաբույժի զննում (քանի որ մանկական քրոնիկական արտրիտի դեպքում բորբոքումը կարող է ընդգրկել նաև աչքի կառուցվածքները)։
Որոշ երեխաների մոտ, հատկապես հաճախ հիվանդացողների, առկա է հակվածություն տրանզիտորային սինովիտի ռեցիդիվների (մինչև տարվա մեջ մի քանի անգամ)։ Հաճախակի կրկնվող վիրուսային վարակները երեխայի օրգանիզմում խթանում են բորբոքային ակտիվությունը, որը «սնում» է ամեն հաջորդ ՍՇՎՎ-ով։ Նման դեպքերում (ծանր հիվանդությունների բացառման հետո) անհրաժեշտ է ոչ ստերոիդային հակաբորբոքային դեղերի ավելի երկարատև կուրսեր նշանակել (մինչև 3 ամիս և նույնիսկ ավելի), որպեսզի «մարի» հոդի մշտական բորբոքման «պատրաստվածությունը»։ Տարիքի հետ ռեցիդիվների հաճախությունը նվազում է և վերջնականապես անհետանում։
Առողջություն Ձեզ և Ձեր փոքրիկներին!
